Đang
đứng trước hiên nhà hóng mát, thoáng thấy viên trưởng công an xã đi qua, cụ Cử
Hiên điên tiết chửi vống lên:
- Tiên
sư chúng mày! Việc ích nước lợi dân không làm, lại đi bắt mấy ông già chơi tổ
tôm nhé. Giỏi ghớm nhỉ?...
Khi viên
công an đi đã xa, cụ vẫn còn chửi với theo:
- Tao
già rồi thì chỉ có nghĩa địa triệu tập, chúng mày không có quyền triệu tập nghe
chửa!
Số là
hôm qua cụ Hiên cùng với mấy người bạn già nữa bị công an xã triệu tập ra ủy
ban để làm việc về cái tội mà họ gọi là đánh bạc. Trước đó mấy hôm, các cụ có
tập trung tại nhà cụ Hiên để đánh tổ tôm. Đó chẳng qua là cái thú tiêu khiển
thường ngày của những người già, vừa để giao lưu, vừa giải trí cho đỡ buồn.
Tiền thì cũng chỉ mấy đồng bạc lẻ con cháu cho, các cụ ngồi chơi với nhau cho có
vẻ phong lưu đó thôi. Ấy vậy nhưng hôm ấy, khi các cụ đang say sưa xướng họa
thì bất ngờ bị mấy tay công an xã ập vào, bắt cụ nào cụ nấy ngồi yên vị để cho
họ lập biên bản bắt quả tang đánh bạc. Sau khi tịch thu bộ bài và tiền, họ bắt
các cụ phải ký vào biên bản. Mấy tay công an xã thì toàn những anh bằng tuổi
cháu các cụ, mặt còn non choẹt búng ra sữa. Nhưng vì họ đại diện cho nhà nước,
cho nên các cụ đành phải ngậm bồ hòn làm ngọt mà im lặng.
Tưởng
thế là xong chuyện, ai dè sáng hôm qua công an xã phát đến tận nhà mỗi cụ một
tờ giấy triệu tập. Cực chẳng đã, các cụ đành phải rủ nhau chống gậy lom khom đi đến trụ sở ủy
ban nhân dân. Tại đây họ được viên trưởng công an xã thuyết giáo một thôi một
hồi về tội danh đánh bạc. Sau đó anh ta bắt các cụ ký vào biên bản cam kết
không tái phạm rồi mới thả cho về. Rồi họ lại cho đọc lên loa phát thanh của xã
về vụ bắt quả tang đánh bạc nói trên, tên các cụ được xướng lên như những kẻ
phạm tội làm mất trị an xóm làng. Quả là một vố đau cho các cụ già đáng kính
của chúng ta, thử hỏi còn mặt mũi nào mà nhìn con cháu, cùng bà con thân thích
nội ngoại? Các cụ giận lắm, bàn với nhau rằng nếu gặp viên trưởng công an nọ
thì phải chửi cho hắn ta một trận mới hả giận. Vì vậy mà mới có cuộc tao ngộ
nói trên. Quả là việc chơi bài cũng có điều bất tiện, vì nhiều khi yếu tố
văn hóa và phi văn hóa cứ lẫn lộn với nhau.
o0o
Bác
Dương là người đam mê tổ tôm, và cũng là chỗ quen biết với cụ Cử Hiên. Theo con
gái bác kể lại, mặc dù mồm bác luôn lẩm nhẩm tính toán những nước bài cao như
Gia Cát Thừa Tướng, nhưng trận đánh nào cũng gặp thất bại. Vì thế mà lâm vào
tình cảnh giở khóc giở cười. Cái khoản lương hưu ít ỏi sau khi đã đóng góp
nghĩa vụ cho bác gái chỉ còn dư chút đỉnh, vài trận thua bài là hết nhẵn. Bí
quá đành làm liều, nhân lúc không có ai ở nhà, Bác Dương bèn xúc trộm lúa đi
bán. Cậu con trai thứ ba của bác hôm ấy đi học về tình cờ trông thấy được.
“Cũng lạ!” – cậu nhủ thầm – thay vì cái dáng đạo mạo chống ba toong đi chậm rãi
thường ngày, thì nay bố cậu đang thoăn thoắt xúc lúa đổ vào bao tải, cặp kính
lão trễ xuống đến tận sống mũi. Bác Dương chẳng hay biết gì cả, vẫn tả xung hữu
đột chẳng khác gì Triệu Tử Long trong trận Trường Bản năm xưa. Cậu nép vào bức
vách mà không dám lộ diện vì sợ, chờ cho đến khi bố chở bao tải lúa đi bán thì
mới dám ló mặt ra. Sau một hồi băn khoăn, cậu mới nảy ra một sáng kiến để báo
cho mẹ và mọi người biết về vụ trộm trứ danh kia. Thế là cậu ta đi lấy một hòn
than, rồi viết lên tường nhà mấy chữ rõ to: “Bố bán Lúa”.
- Bát
Sách...
- Chi
Chi...
- Bạch
Thủ...
Tiếng
xướng nhịp nhàng và những ánh mắt dõi theo. Quả thực các quân bài có sức thu
hút mạnh mẽ, và cái thú hơn thua cũng chẳng kém nào.
“Nghề
chơi cũng lắm công phu”. Cụ Cử Hiên phải nhờ người mua bộ bài tổ tôm từ tận Hà
Nội về, vì hồi đó còn hiếm lắm. Xong rồi cụ lấy lòng trắng trứng gà phết lên cả
hai mặt quân bài, sau đó phơi ra ngoài nắng cho khô rồi mới đem sử dụng. Khi
nào không chơi nữa thì cụ lại lấy hai thanh tre cật nhẵn bóng, ốp kĩ hai bên bộ
bài rồi dùng dây cột lại cho chặt. Làm như vậy là để giữ cho bộ bài luôn được
thẳng và mới, chơi sẽ được lâu hơn. Bộ giong nhẵn bóng mát rượi là nơi các cụ
thường xuyên ngồi để đánh tổ tôm, nâng đỡ cho cái thú đam mê tao nhã.
Trong
các cuộc bài thì người ta thường hay trách cứ nhau. Người này trách người kia
chơi kém để đến nổi phe mình bị thua, người thì bị trách đánh nước sai...; nói
chung là có đủ lý do để trách cứ, một khi túi tiền bị vơi đi ít nhiều. Vì thế
mà chung quanh chiếu bạc thường hay xẩy ra bất hòa và cãi cọ. Vẫn biết rằng
“Thắng thua là việc thường của nhà binh”, nhưng cái tâm trạng thua bạc cũng
không dễ chịu chút nào, nên cãi cọ đôi chút cũng là điều hiển nhiên thôi. Đối
với các cụ thì có một đặc điểm khác với cánh thanh niên nhanh tay nhanh mắt. Ấy
là do tuổi tác mà các cụ mắt mờ, tai kém. Vì vậy mà nhiều khi nẩy sinh cãi cọ
là do hiểu nhầm chứ không phải do yếu tố chuyên môn. Chính vì tai kém mà khi
nghe cụ đối diện lầm bầm câu gì đó với vẻ mặt bất mãn, lại gặp lúc đang thua
nên các cụ hiểu nhầm mà cãi nhau. Vì rằng người này cứ nghĩ là người kia chê
mình đánh dốt, tuổi già thì lắm tự ái mà.
o0o
Cụ Cử
Hiên đang đi thì gặp Bác Dương chống Ba toong tới gần. Cụ vui vẻ hẹn với bạn
vàng chiều nay họp mặt tổ tôm. Nhưng vì nghễnh tai nên cụ nói lớn, mọi người
đều nghe thấy được hết:
- Hẹn
chiều nay, ở nhà tôi nhá! Cụ Quang bên xóm Giếng cũng tới, đủ mặt anh tài cả.
Rồi cả
hai cụ cười vang, chờ đến buổi chiều để mà cùng họp quân dàn trận.
